بررسی راهکارهای توسعه بازار فرش دستباف در اصفهان

همزمان با آغاز بیست و دومین نمایشگاه فرش دستباف اصفهان، راهکارهای توسعه بازار فرش دستباف در قالب یک همایش تخصصی مورد بررسی قرار گرفت.

به گزارش روابط عمومی شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی استان اصفهان، این همایش با حضور بسیاری از فعالان، پیشکسوتان، صاحب‌نظران، روسای اتحادیه‌های تخصصی فرش دستباف و مسئولان کشوری و استانی برگزار شد.

مدیرعامل شرکت نمایشگاه های بین المللی استان اصفهان در این همایش گفت: قالیبافی تنها یک صنعت نیست بلکه هنری است که زیبایی تفکر ایرانی را به نمایش می گذارد و عدم توجه به فرش ایرانی از طرف هر کسی باشد، بی توجهی به فرهنگ این سرزمین است.

علی یارمحمدیان اظهار کرد: نمایشگاه امروز یکی از قدیمی ترین نمایشگاه های استان است که بهترین، ارزشمندترین و نفیس ترین فرش های ایران برای مخاطبان به نمایش می‌گذارد.

وی تصریح کرد: گشت و گذر از این نمایشگاه، گشت و گذر در تاریخ فرش این سرزمین، فرهنگ و هنر ایران و سبک زندگی ایرانیان است.

مدیرعامل شرکت نمایشگاه های بین المللی استان اصفهان با تاکید بر ملی بودن بیست و دومین نمایشگاه فرش دستباف، افزود: تولیدکنندگان و هنرمندان از سراسر کشور مانند کردستان، گلستان، فارس، قم، چهارمحال و بختیاری و... برای نمایش هنر و خلاقیت خود در این نمایشگاه شرکت کرده اند.

یارمحمدیان ابراز امیدواری کرد: برگزاری نمایشگاه ها گامی در راستای اعتلای فرش ایرانی و حفظ این میراث مادی و معنوی باشد.

وی با بیان اهمیت این هنر دستی و مردمی، خاطرنشان کرد: در این نمایشگاه به منظور توجه به هنرمندان و فرش های هنری یک سالن جداگانه مختص آنان برپا شده است.

مدیرعامل شرکت نمایشگاه های اصفهان با قدردانی از تمام دست‌اندرکاران این رویداد ملی، افزود: مشارکت کنندگان و هنرمندان این نمایشگاه باعث افتخار هستند و از حضور آنان و تمام اتحادیه های مرتبط و علاقمندان که برای ارتقای جایگاه فرش دستباف ایرانی حضور بهم رساندند قدردانی می کنیم.

 

لزوم تمرکز بر تسهیل صادرات فرش دستباف

رییس مرکز ملی فرش ایران نیز در این همایش گفت: ۲۰ درصد تولیدات فرش دستباف در داخل و بقیه در بازار خارج مصرف می‌شود به همین دلیل باید تمرکز و توجه بر تسهیل صادرات باشد.

فرشته دستپاک افزود: ۳۰ درصد از صادرات فرش دستباف به کشور آمریکا صورت می‌گرفت که اکنون به دلیل وجود تحریم‌ها این میزان از سبد صادرات حذف شد همچنین به تبعیت آن کشورهای عربی و کشورهایی که بیشترین صادرات را به آن‌ ‎ ها داشتیم از سبد صادرات حذف شدند از این رو باید بازارهای جدیدی جایگزین بازار آمریکا برای صادرات فرش شود.

وی با بیان این که فرش دستباف شناسنامه و پرچم دوم ایرانیان است، افزود: در هر جای دنیا فرش دستباف به نام و اصالت ایرانیان شناخته می‌شود و زمانی می‌توانیم آن را پرچم دوم دانست که بخش خصوصی و دولت در این راستا با هم همگام شوند.

دستپاک ادامه داد: فروش فرش دستباف توسط بزرگترین رقبای فرش دنیا باز هم از ارزش و اصالت فرش دستباف نمی‌کاهد.

رییس مرکز ملی فرش ایران تصریح کرد: کماکان و برغم همه بی‌مهری‌هایی که در دولت و بخش خصوصی بر فرش دستباف روا داشتیم و با توجه به جنگ اقتصادی حاکم بر کشور اولین کالا بعد از نفت، فرش دستباف مورد تحریم قرار گرفت.

وی اضافه کرد: در اهمیت فرش دستباف همین بس که رئیس جمهور آمریکا در تمامی سخنرانی‌ها و مناسبات سیاسی خود یک فرش دستباف ایرانی زیر پا دارد.

به گفته دستپاک در آخرین سرشماری نفوس و مسکن حدود ۲ میلیون نفر در حوزه فرش دستباف در کشور فعالیت می‌کنند.

رییس مرکز ملی فرش ایران اضافه کرد: این هنر صنعت با کمترین سرمایه‌گذری بالاترین ارزش افزوده را در کشور داشته است، بافندگان و تولیدکنندگان فرش دستباف زحمتی برای دولت‌ها نداشتند به همین دلیل هم دیده نشده‌اند.

وی یادآور شد: باید با کمک بخش خصوصی، دولتی، مجلس شورای اسلامی و حتی قوه قضائیه مشکلات حوزه فرش دستباف را حل کنیم.

دستپاک با اشاره به بیمه قالیبافان یادآور شد: سال گذشته با پیگیری‌های صورت گرفته بیمه قالیبافان را سه برابر سال‌های پیش‌تر مصوب کردیم اما اجرایی نشد به این دلیل که با توجه به مشکلات اقتصادی دولت توان مازاد آنچه بر سال‌های گذشته وجود داشت را ندارد.

وی ادامه داد: از این رو تفاهم‌نامه‌ای بین  صندوق عشایری و روستایی کشور با وزارت صنعت، معدن و تجارت منعقد شده که بر اساس آن فعالان حوزه فرش بیمه معرفی می‌شوند.

رییس مرکز ملی فرش ایران بیان کرد: شرایط بحرانی مالی دولت و بدهکاری به بیمه تامین‌ اجتماعی در سال ۱۳۹۲ موجب شد شمار بافندگان بیمه شده ریزش داشته باشد اما تلاش می‌کنیم تا این مشکل در سال جاری برطرف شود.

وی اظهارداشت: سال گذشته کشور با ضعف جدی در بخش پشم و ابریشم مواجه بود که با ایجاد کارگروه تخصصی در مرکز فرش تصمیم بر توقف برنامه پنج ساله واردات ابریشم از چین، مغولستان و پشم از استرالیا گرفته شد و قرار است تنها از مواد اولیه داخلی در بافت فرش استفاده شود.

وی خاطرنشان کرد: این تصور که فرش دستباف رو به افول است غلط بوده و فرش دستباف به دلیل صنعت مادر و مردمی بودن سال‌ها اصالت خود را حفظ کرده است.

 

هر چه زودتر فرش دستباف را نجات دهیم

مشاور ارشد سازمان بین‌المللی یونسکو در ایران نیز در این همایش گفت: باید فکر بنیادین برای نجات فرش دستباف به عنوان هنر اصیل ایرانی و بخشی از میراث جهانی اندیشید چرا که صنایع دستی نفسی صادراتی دارد و در داخل نمی‌تواند دوام بیاورد.

بهمن نامورمطلق افزود: از این رو صادرات، صلح با مردم دنیا امکان‌پذیر است که اکنون برای کشورهای مختلف برنامه‌ریزی و امکان برنامه صادراتی وجود ندارد.

وی با بیان اینکه برند فرش ایرانی در معرض خطر است، بیان کرد: اگر روند همین‌گونه ادامه یابد باید فاتحه هنر فرش دستباف را بخوانیم، چنانچه تغییر و تحول اساسی در این راستا صورت نگیرد آخرین نسل‌هایی هستیم که با فرش دستباف روبه رو خواهیم بود.

نامورمطلق با بیان اینکه شهر اصفهان شهر خلاق صنایع دستی و شهر جهانی صنایع دستی و فرش است، افزود: اگر در این جلسه قصد برندگیری و فرصت‌گیری داشتیم همه مسئولان حضور داشتند اما برای بیان مشکلات هیچ یک از مسئولان در جلسات حضور ندارند.

وی ادامه داد: شهر خلاق محصول سرمشق و الگوی تازه است یعنی با شهر خلاق تحولی در سطح جهانی رخ داده و شهرها باید پوست‌اندازی کنند.

مشاور ارشد سازمان بین‌المللی یونسکو در ایران اضافه کرد: از آن جا که شهرها تا قبل مصرف کننده بودند و اکنون به فضای مولد تبدیل شدند در این راستا صنایع فرهنگی و خلاق باید ایجاد شود.

وی  ادامه داد: دوره صنعتی، صنایع کشاورزی و صنایع سنگین تمام شده و اکنون فصل صنایع خلاق است و سرمایه‌ها و نخبگان به این سمت مهاجرت کرده‌اند، جهان در زمان تغییر و دگرگونی است باید با آن همراهی کرد زیرا فلسفه شهرهای خلاق همین است.

نامور مطلق ادامه داد: یونسکو و برخی سازمان‌ها تحت قالب صنایع فرهنگی و خلاق شروع به نامگذاری شهرها کردند و هفت نوع صنایع خلاق توسط یونسکو معرفی شده که از جمله آن‌ها سینما، ادبیات، چند رسانه‌ای و صنایع دستی و هنر مردمی بوده و یونسکو بر پایه خلاقیت انسانی نه مالی آنها را می‌داند.

وی اظهار داشت: اصفهان در حوزه صنایع دستی و فرش، رشت تغذیه، بندرعباس صنایع دستی و سنندج در حوزه موسیقی  شاخص هستند که  از ۲۰۰ شهر دنیا چهار شهر در ایران شهرهای خلاق هستند.

مشاور ارشد سازمان بین‌المللی یونسکو در ایران با بیان اینکه خلاقیت به معنای نوآوری و عبور از ملالت‌هاست، اضافه کرد: باید تلاش کنیم تا سهم اجتناب ناپذیر در اقتصاد شهری داشته باشیم، اشتغال مطلوب برای شهرها معیار اصلی شهر خلاق است.

وی اظهارداشت: فرصت‌های نامگذاری شهرها به عنوان صنایع خلاق، ایجاد برندسازی و اعتماد سازی، شبکه سازی شهرهای خلاق، تبادل اطلاعات و تجربه بین اعضا و ایجاد انسجام و مشارکت در مدیریت جهانی و حوزه را به وجود می‌آورد مشروط به اینکه از فرصت‌های آن بهره‌مند شویم.

نامور مطلق با بیان اینکه باید بتوانیم فرصت‌داری کرد و نامگذاری‌ها را به معنای در آستانه فرصت قرار گرفتن بدانیم، گفت: شهرها امروز از کشورها مهم‌تر و قدرتمندتر می‌شوند، دبی را از امارات و فرانسه را پاریس بهتر می‌شناسند، از این رو اصفهان باید خود را برای آینده‌ای شهر محور و نه کشور محور آماده کند.

وی خاطرنشان کرد: سلیقه مردم در حال تغییر است و این به این معنا نیست که سلیقه فرش بافی را تغییر دهیم بلکه باید برای همه سلیقه‌ها فرش ببافیم.

وی ادامه داد: یونسکو به افزایش گردشگر به ویژه گردشگر تخصصی و تجاری تاکید دارد و باید خدمات زیرساخت فراهم و تداوم داشته باشد همچنین تقویت گفتمان سازی و فرهنگسازی برای فرش صورت بگیرد.

نامور مطلق بیان کرد: اصفهان شهر خلاق صنایع دستی است اما هیچ نشانی در آن دیده نمی‌شود که این شهر، شهر خلاق صنایع دستی است.

 

صادرات یک میلیون دلاری فرش دستباف اصفهان

مدیرکل گمرکات اصفهان نیز در این همایش گفت: یک میلیون و ۱۵۲ هزار دلار فرش در هشت ماهه سال جاری از این استان صادر شد که متاسفانه به لحاظ وزن و ارزش به ترتیب ۵۹ و ۸۰ درصد کاهش داشته است.

رسول کوهستانی افزود: سهم فرش صادراتی در کشور در هشت ماهه سال جاری ۱۰۱ میلیون دلار بود که از این میزان یک میلیون و ۱۵۰ هزار دلار متعلق به اصفهان است، صادرات فرش دستباف از اصفهان در سال گذشته ۲ درصد و امسال به  یک درصد رسیده است.

وی با بیان اینکه اصفهان رتبه پنجم صادرات کشور را دارد، تصریح کرد: در این مدت یک میلیارد و ۷۳۸ میلیون دلار صادرات داشتیم به لحاظ ارزش ۱۸ درصد و به لحاظ وزنی ۴۴ درصد رشد داشته است.

مدیرکل گمرکات استان اصفهان اضافه کرد: تعداد اقلام صادراتی استان هزار و ۷۳ قلم به ۹۰ کشور است، بیش از 9 هزار و ۴۰۰ واحد صنعتی داریم به همین دلیل بیشتر اقلام صادراتی صنعتی و صنایع دستی است.

وی با اشاره به تاکید رهبری بر رهایی از وابستگی به درآمد نفتی، یادآور شد: تولیدکنندگان به عنوان رزمندگان جنگ اقتصادی هستند و باید مورد حمایت ویژه قرار بگیرند.

کوهستانی ادامه داد: ترخیص کالا، تسهیلات و ممنوعیت قانونی انتظارات از گمرک است که بدلیل متضاد بودن آثار مثبت و منفی بر گمرک داشته است.

مدیرکل گمرکات استان اصفهان اظهارداشت: گمرک بسته‌های حمایتی را مبنای کار خود قرار داد همچنین بسته حمایت از توسعه صادرات نفتی به تصویب می‌رسد.

وی با بیان اینکه یکی از ظرفیت‌های گمرک ورود موقت برای پردازش در فرش است، بیان کرد: صادرات فرش دستباف و مواد اولیه به عنوان کالای مجازی تلقی شده و تسریع در صدور صادرات، بررسی استرداد حقوقی ورودی از جمله اقدامات گمرک است.

کوهستانی اضافه کرد: استقرار سامانه جامع گمرکی و پنجره تجارت فرامرزی و کاهش مراحل ترخیص از جمله اقدامات صورت گرفته در گمرک است.

وی با اشاره به مشکلات و موانع صادراتی فرش دستباف خاطرنشان کرد: تغییرات مداوم دستورالعمل ها و بخشنامه‌ها و تصمیم‌گیری‌های خلق الساعه، نبود مشوق‌های صادراتی، نبود پرواز باری، مواداولیه بی‌کیفیت، برگزاری نمایشگاه‌های بی‌هدف، یکسان بودن رویه و قانون در برگشت کالاهای صادراتی برای همه کالاها، اجباری‌شدن ارائه تعهد برگشت ارز صادراتی برای فرش و از دست دادن بازارهای صادراتی از جمله این مشکلات این هنر صنعت است.

مدیرکل گمرکات اصفهان، راهکار برون رفت از چالش‌ها را، اعلام حداقل استاندارد موردنیاز جهت ابریشم وارداتی، ممنوعیت واردات ابریشم از گرجستان و روسیه، بررسی و پیگیری امکان ورود موقت ابریشم جهت تولید فرش دستباف، پیگیری بیمه قالی بافان، ساماندهی برگزاری نمایشگاه‌های فرش دستباف و تفکیک از فرش ماشینی، تامین پرواز باری فرودگاه بین‌المللی اصفهان در طول هفته به مقاصد دبی، دوحه و استانبول عنوان کرد.

 

هنرمندان فرش از دهک‌های پایین جامعه هستند

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی نیز در این همایش گفت: اگر تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران به تولیدکنندگان کمک کنند به کشور کمک کرده‌اند.

ناهید تاج‌الدین با اشاره به مشکلات فرش دستباف افزود: مشکلاتی با توجه به شرایط کشور و تحریم و تنگ نظری‌های دیگر کشورها وجود دارد که آنها را پیگیری می‌کنیم.

وی افزود: درست است که باید صنایع مورد توجه قرار بگیرند اما براساس دسته بندی‌ها باید صنایع پاک و سبز در اولویت قرار بگیرند که صنعت فرش صنعتی سبز بود و می‌تواند مشکلات متعددی از جمله آلودگی را حل کند.

وی اضافه کرد: افرادی که هنرمند فرش هستند عموما دهک پایین جامعه و خانم‌ها هستند که باید توجه ویژه‌ای به این قشر از جامعه صورت بگیرد.

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به بیمه قالی‌بافان گفت: در اصفهان درصد قطع کردن بیمه شدگان نسبت به دیگر استان ها بیشتر بود.

وی ادامه داد: تامین اجتماعی و سازمان صنعت، معدن و تحارت صمت همراهی خوبی داشتند که کمرنگ تر شده اما باید به صورت جدی سهمیه‌ ویژه ای ارایه شود تا مشکلات برطرف شود.

تاج الدین گفت: در شرایط بد کشور هم باید اولویت بندی انجام شود و مشکلات این هنر صنعت در اولویت قرار بگیرد.

 

تقویت ساختار فرش دستباف، نیازمند عزم ملی

اسماعیل نادری، معاون امور بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت اصفهان نیز در این همایش گفت: تقویت ساختار فرش دستباف نیازمند عزم ملی است.

وی با بیان اینکه فرش دستباف از مردم بوده و متعلق به حاکمیت نیست، بیان کرد: این کالا بدلیل مردمی بودن نباید مورد تحریم قرار می‌گرفت.

وی با تاکید بر پاسداشت از فرش دستباف به عنوان میراث کهن، گفت: برای گفتن مشکلات و کاستی‌ها باز هم وقت کم است اما باید از امروز راهکاری در پیش بگیریم تا این چالش‌ها به حداقل ممکن برسد.

نادری افزود: باید اقداماتی صورت بگیرد تا گره‌ای از مشکلات کشور بویژه فرش دستباف برداشته شود.